KOS Not: ZAMAN Gazetesi’nde 29 Mart’ta çıkan yazı Kuzey Ormanları Savunması’nın 3. havalimanı projesi raporundan bölümler barındırmaktadır ve 3. havalimanı projesi raporu için düzenlenen basın toplantısında konuşmacılardan alıntılar içermektedir. Ancak yazı içinde Kuzey Ormanları Savunması ve rapora tek bir atıf yapılmamıştır. Bu bilgi ışığında Cafer Can imzasıyla çıkan yazıyı sitemizde yayınlıyoruz.
(Cafer Can / Zaman – 29 Mart 2015)
Her yıl bahar başlangıcında Afrika’dan gelerek İstanbul üzerinden Avrupa ve İber Yarımadası’na göç eden leyleklerin yolu bu sene tıkandı.
Yumurtlamak için İstanbul’un Kuzey Ormanları’nı kullanan leylekler, onlarca kilometrelik 3. köprü ve havaalanı inşaat çalışma sahaları engeliyle karşılaştı. Asırlık göç yolları üstüne kurulan şantiyeler, 500 bin leylek ve 80 bin yırtıcı kuşun üreme, göç ve yaşam haklarını engelliyor.
Üçüncü havalimanı için 2013’te hazırlanan Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu’nda, kuş hareketliliğine özel 
vurgu yapılarak “Bölge, birçok kuş türünün yaşamsal faaliyetlerini sürdürdüğü bir alan, kuş göç yollarından birinin geçtiği rota üzerinde bulunmaktadır. Bölgeye havalimanı yapılması sulak alan ve ormanlara zarar verilmesi, bu kuş türlerinin yaşamını tehdit edecektir.” ifadeleri kullanılmıştı. Rapora göre, bölgeden yılda 500 bin leylek, ilk ve sonbaharda 30 bin şahin, 20 bin arı şahini ve 20 bin küçük orman kartalı ile toplam 80 bin civarında da yırtıcı kuş göç ediyor. Uzmanlar, havaalanının faaliyete geçmeden önce gerekli tedbirlerin alınmasını istiyor. İleride yaşanabilecek kuş-uçak çarpışmalarının en aza indirgenmesi için iki yıl boyunca kuş hareketlerinin izlenmesini ve düzenli olarak kuş sayımlarının yapılmasını öneriyor.
Yıldız Teknik Üniversitesi Ulaştırma Anabilim Dalı emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Zerrin Bayraktar, İstanbul’daki Kuzey Ormanları’nın kıtalararası kuş göç yollarının önemli bir parçası olduğunu söylüyor. 3. havalimanının ÇED raporunda bölgede 17 kuş türü olduğu iddia edilmişti. Ne var ki bilim adamları, sadece Belgrad Ormanı’nda 160 kuş türünün yaşadığına dikkat çekiyor. Kuzey Ormanları içerisinde ise en az 200 kuş türü olduğu belirtiliyor.
ÖNCE HAVAALANI VE KÖPRÜ, ŞİMDİ ÇÖP SAHASI
İstanbul’un Kuzey Ormanları’ndaki doğal dengeyi altüst edeceğine dair eleştiriler alan 3. havalimanı çalışmalarında çevre katliamı da yaşanıyor. Kuşların göç yolları üzerinde bulunan ağaçlık ve sazlık alanların yerine Büyükşehir Belediyesi’nin yeni katı atık depolama alanları açması tam bir skandal olarak görülüyor. Çünkü köprü ve havaalanı inşaatının etkisiyle zaten daralan üreme ve konaklama alanları neredeyse tamamen ortadan kalkıyor. Vahşi depolama yapılması, yani hiçbir ayrıştırma yapılmadan çöpler depolandığı için ormanlık alanda kesif bir koku, akıntı ve plastik çöp kirliliği yaşanıyor. Binlerce kilometrelik uçuştan sonra sulak alanları ortadan kaldırılan göçmen kuşlar bu bölgede zoraki konaklıyor. Çöp depolama alanları daha geçen seneye kadar ormanlıktı. Şimdi etrafına tel çekilerek alan daha da büyütülüyor. Çevre felaketi katlanıyor. Prof. Dr. Zerrin Bayraktar, böyle bir alanda çöp depolama tesisi yapılmasının yanlışlığına değiniyor.
Bayraktar, “Uluslararası standartlara göre havalimanı yapılacak yerin 13,5 km yakınında çöp tesisi bulunmamalı. Çünkü bu tesisler milyonlarca kuşu cezbedebilmektedir. Oysa proje alanının 6 km ötesinde Göktürk’te senede 3 milyon ton çöp atılan İSTAÇ’ın bertaraf tesisi bulunuyor.” şeklinde konuşuyor. Mimarlar Odası Sekreteri Mücella Yapıcı ise kuş göç yollarının dünyanın koruması altında olduğunu vurguluyor. Yapıcı, ‘Kuşlar biraz ölürse yolunu değiştirir’ gibi garip bir anlayışın ÇED raporlarında yer aldığını kaydediyor.
İSTANBUL, oksijen KAYNAĞINI KAYBEDİYOR
Üçüncü havalimanı projesi bittikten sonra İstanbul önemli bir nefes alma kaynağını da kaybetmiş olacak. İlk hazırlanan ÇED raporuna göre arazinin 6 bin 172 hektarı ağaçla kaplıydı. 1 milyon 855 bin ağaç taşınabilecek durumdaydı. Kesilmesi zaruri ağaç sayısı ise yaklaşık 658 bindi. Ancak daha sonra bu bilgiler nihai ÇED raporundan kaldırıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce, 2014 yılında yaptığı bir açıklamada, 3. havalimanı projesi nedeniyle kesilen ve kesilecek ağaç sayılarının henüz bilinmediğini, kesin rakamın proje tamamlandıktan sonra belirleneceğini söylemişti. Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu ise 2013 yılında yeni havaalanı için kesilecek ağaç sayısını 2 milyon 330 bin 12 olarak açıklamıştı. Genç yaşlı demeden yapılan ağaç kesimleri bölgeyi yavaş yavaş çorak hale getiriyor. Gürcistan ve Suriye uyruklu işçilerin de çalıştığı toplu kesimler, makineler ve elektrikli hızarlarla yapılıyor. Kesilen ağaçlar traktörlerle taşınarak bölgedeki toplama yerlerine yığılıyor. ÇED raporlarında, faaliyet alanında kesilecek ağaç türlerinin maritima çamı, fıstık çamı, kızılçam, karaçam, meşe, gürgen, dışbudak, ıhlamur, akçaağaç ve sedir olduğu belirtilmişti.
